Telemedycyna w praktyce – jaką pomoc pacjent może otrzymać „na odległość”?
Podział telemedycyny i zastosowanie telemedycyny w praktyce może sprowadzać się do:
- diagnozy i monitoringu stanu zdrowia pacjentów cierpiących m.in. na cukrzycę, astmę, czy dolegliwości o podłożu kardiologicznym
- diagnozy i monitoringu stanu zdrowia pacjentów cierpiących m.in. na cukrzycę, astmę, czy dolegliwości o podłożu kardiologicznym
- przeprowadzania specjalistycznych konsultacji, np. z trudno dostępnymi specjalistami
- uzyskania e-recept
- uzyskania e-ZLA (m.in. lekarskiego, opieki na dziecko, opieki na matkę dziecka po porodzie)
- możliwości przeprowadzania określonych badań i prowadzenia długoterminowego leczenia
- monitoringu pacjentów i wyników leczenia
- wdrażania skutecznych programów profilaktyki zdrowotnej
- wsparcia w medycynie powypadkowej i ratownictwie medycznym.
Telemedycyna nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji pandemii, z którą przychodzi nam mierzyć się obecnie. Pacjentom, którzy nie potrzebują nagłej pomocy medycznej, w wielu przypadkach zaleca się korzystanie z tej właśnie formy pomocy, w szczególności porad telefonicznych. Pozwala to przede wszystkim na ograniczenie kontaktu z innymi osobami, potencjalnymi zarażonymi. Czy jednak faktycznie polskie prawo zapewnia pacjentom taką możliwość?
Telemedycyna w Polsce prawo
Chcesz świadczyć usługi związane z telemedycyną? Potrzebujesz rzetelnej i kompletnej analizy prawnej pod kątem ewentualnych ryzyk i zagrożeń związanych ze świadczeniem usług telemedycznych? Skorzystaj z obsługi prawnej dla podmiotów leczniczych!
Telemedycyna przybrała w ostatnim czasie na znaczeniu. W związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa tj. SARS-Cov-2, wywołującego chorobę COVID-19, telemedycyna w najbliższym czasie może stać się najszybszym – jeśli nie jedynym – sposobem uzyskania pomocy medycznej.
Co warto wiedzieć o telemedycynie w Polsce i jakie możliwości w tym zakresie przewiduje polskie prawo? Czy nasz system prawny jest przygotowany na możliwość zdalnego udzielania świadczeń zdrowotnych? Potrzebujesz porady prawnej kancelarii prawa medycznego? Wyślij zgłoszenie lub zadzwoń!
Prawo a telemedycyna – potrzebne są nowe regulacje
Niestety w polskim porządku prawnym brakuje szczegółowych przepisów w zakresie telemedycyny. Aktualna sytuacja jest nagła, zaskoczyła wszystkich, w tym także ustawodawcę. Co prawda nowelizacja ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia, która weszła w życie blisko pięć lat temu, wprowadziła znaczące zmiany w art. 42 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty. Ustęp pierwszy tego artykułu brzmi aktualnie: Lekarz orzeka o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu lub zbadaniu jej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, a także po analizie dostępnej dokumentacji medycznej tej osoby. Artykuł ten stanowi pewnego rodzaju furtkę, którą nowe technologie mogą legalnie wkraczać w ochronę zdrowia. Niestety, tak mało „stanowcza” regulacja, wielu lekarzom wydaje się mało przekonująca. Spora część specjalistów zwyczajnie obawia się postawić diagnozę bez wcześniejszego zbadania pacjenta we własnym gabinecie, tylko na podstawie rozmowy telefonicznej lub konsultacji online. Poczuwają się do obowiązku osobistego “obejrzenia” pacjenta. Wszystkie te czynniki powodują, że telemedycyna w naszym kraju z pewnością nie osiągnęła jeszcze oczekiwanego poziomu rozwoju.
Faktem jest, że prawo nie nadąża za dynamicznym rozwojem nowych technologii, który w związku z aktualną sytuacją w najbliższych miesiącach (a może nawet tygodniach!) przyspieszy jeszcze bardziej. Większość prawników, badających to zagadnienie, jest zgodna – potrzebujemy nowych, bardziej precyzyjnych regulacji. Powinny one dotyczyć kwestii nie tylko samego wprowadzenia i wykorzystania nowych technologii, ale również aspektów finansowych. Jak dotychczas ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia skorzystać mogą w szczególności pacjenci potrzebujący telekonsultacji kardiologicznych i geriatrycznych. W obecnej sytuacji sytuacji telekonsultacji w ramach środków z NFZ powszechnie udzielają także placówki POZ. Na takie rozwiązanie decyduje się także wiele placówek prywatnych. Najczęściej konsultacja odbywa się przez telefon, rzadziej online. Identyfikacja pacjenta w telemedycynie – tożsamość pacjenta potwierdza się tylko na bazie informacji, które pacjent przekazuje.
Polacy w ciągu najbliższych lat będą musieli przygotować się na korzystanie z dobrodziejstw telemedycyny
Raport „Uwarunkowania Rozwoju Telemedycyny w Polsce” Krajowej Izby Gospodarczej, opublikowany w 2016 r., stanowi, że do 2030 r. powinniśmy spodziewać się wzrostu zapotrzebowania na świadczenia zdrowotne ze względu na zmiany demograficzne. Spowodują one znaczny wzrost liczby osób starszych, powyżej 65 roku życia. Prognozuje się, że liczba ludności w wieku 85 lat i starszych będzie wynosiła prawie osiemset tysięcy. Liczba stulatków wzrośnie natomiast ponad pięciokrotnie w stosunku do stanu na czas sporządzania raportu. Będzie wynosiła ponad 9 tysięcy (!).
Dane te pozwalają z dużym prawdopodobieństwem założyć, że coraz więcej osób będzie wymagało doraźnej i stałej pomocy medycznej. W obliczu problemów kadrowych w służbie zdrowia, rozpowszechnienie usług telemedycznych wydaje się więc najrozsądniejszym rozwiązaniem. E-medycyna nie zastąpi lekarza, ale znacznie ułatwi kontakty pacjenta z odpowiednimi specjalistami i zwiększy dostępność specjalistycznych usług.
Warto także podkreślić, że ostatnie wydarzenia mogą znacznie przyspieszyć rozwój telemedycyny, także w naszym kraju. Działania, które mogły wydawać się nam jeszcze kilka tygodni temu daleką przyszłością, mają szansę w krótkim czasie zrealizować się na naszych oczach. Na tę chwilę nie wiadomo jeszcze dokładnie, jak długo potrwa pandemia koronawirusa i jakie skutki przyniesie. Sytuacja ta może jednak wymusić szybkie wprowadzenie nowych, praktycznych uregulowań prawnych. Tym samym zmiany mogą zajść w sposobie funkcjonowania opieki medycznej. Społeczeństwo nie może przecież pozostawać w stanie utrudnionego dostępu do podstawowych świadczeń medycznych miesiącami.
Akty prawne, które regulują wykonywanie usług telemedycznych
- Ustawa o zawodzie lekarza – ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty ( tj. Dz.U. 1997 nr 28 poz. 152)
- Prawo telekomunikacyjne – Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (tj. Dz. U. z 2014 r., poz. 243 ze zm.);
- Ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną – Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1422 ze zm.);
- Ustawa o działalności leczniczej – Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 618 ze zm.);
- Ustawa o prawach pacjenta – Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzecznik Praw Pacjenta (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 186 ze zm.);
- RODO – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych),
- Kodeks cywilny – Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.).
Przyjaciele kancelarii
