Polska zaostrzając przepisy aborcyjne powinna uwzględniać unijne standardy – Komentarz adwokat Joanny Lazer dla Prawo.pl
Mowa o projekcie nowelizacji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Zgodnie z nim przerwanie ciąży byłoby też możliwe w sytuacji gdy: badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na wysokie prawdopodobieństwo, że dziecko urodzi się martwe albo obarczone nieuleczalną chorobą lub wadą, prowadzącą niechybnie i bezpośrednio do śmierci dziecka, bez względu na zastosowane działania terapeutyczne.
Przypomnijmy, że przesłanka, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z konstytucją wskazywała, że jest to możliwe w sytuacji gdy “badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu (do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej)”.
Projekt jest już w sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, której HFPC przekazała jej swoją opinie. Jednak wciąż nie wiadomo, kiedy komisja zajmie się projektem.
Istotne standardy międzynarodowe
W ocenie HFPC, organy stosujące prawo powinny brać pod uwagę omawiane standardy przy wykładni treści art. 152 Kodeksu karnego, w części, w której odsyła on do ustawy regulującej przesłanki legalnego przerwania ciąży. Fundacja zwróciła uwagę na konieczność prokonwencyjnej wykładni tego terminu i uznania, że mieszczą się w nim również przypadki wskazane w orzeczeniach instytucji międzynarodowych. W ocenie Fundacji, inne podejście do tego zagadnienia przyczyniłoby się do systemowego naruszenia przez Polskę zakazów wynikających z treści art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i art. 7 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.
– Przedstawiony przez Prezydenta RP projekt ustawy należy odebrać jedynie jako wyraz próby ustawowego doprecyzowania katalogu sytuacji, w której zabieg przerywania ciąży miałby charakter dopuszczalny – wskazuje w opinii.
Odnosząc się do treści projektu prezydenta Fundacja podkreśla różnice pomiędzy wciąż obowiązującym brzmieniem ustawy o planowaniu rodziny, a proponowaną regulacją. Jednocześnie, krytycznie ocenia użycie w proponowanym projekcie wyrażeń nieostrych, tj. słowa „niechybnie”, które – jak podnosi – mogą wpływać na problemy adresatów norm prawnych w precyzyjnym ustaleniu katalogu dopuszczalnych przypadków przerywania ciąży. – Biorąc pod uwagę to, że kwestia ta może rzutować na poniesienie przez jednostkę, np. lekarza, odpowiedzialności karnej, omawiane rozwiązanie naruszają zasadę określoności prawa karnego – dodaje.
Przesłanka “węższa”, ważny stan dziecka po urodzeniu
W podobny tonie wypowiadali się zresztą dla Prawo.pl również inni prawnicy. Wskazywali, że zakres przedmiotowy regulacji – w stosunku do zakwestionowanego przez Trybunał Konstytucyjny przepisu – jest węższy. – Prawnie istotne mają być tylko te obciążenia zdrowotne, które mają prowadzić do śmierci dziecka/płodu. Charakterystyczna jest zmiana perspektywy. Projekt nie odnosi się do stanu płodu, a do hipotetycznego stanu dziecka po urodzeniu. Problematyczny jest język, którym posługuje się projekt ustawy – mówiła Joanna Lazer, adwokat z Kancelarii Lazer&Hudziak.
O jakie słowa chodzi? Prawniczka wymieniała „niechybnie”, „bezpośrednio”, „wysokie”. – Oczywiście nie można w przypadku takiej regulacji uniknąć klauzul generalnych, ale ich nagromadzenie jest zbyt duże. Jakie intencje za tym stoją, możemy pozostawić do oceny czytelnikom. W medycynie nie ma nigdy absolutnej pewności. Dosłowne stosowanie słowa „niechybnie” doprowadzi do tego, że przepis będzie bardzo trudny w stosowaniu – wskazywała.
W jej ocenie istnieje spore ryzyko, że przesłanka w takim brzemieniu nie będzie stosowana. – Niezrozumiała jest intencja projektodawcy w zmianie sformułowania z „duże” na „wysokie”. Z jednej strony można to uznać, za wyraz próby podkreślenia odmienności regulacji od zakwestionowanej przez TK a z drugiej może skutkować zaprzepaszczeniem dotychczasowego dorobku doktryny i orzecznictwa w tym zakresie – dodawała.
Czytaj więcej na:https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/zaostrzenie-prawa-aborcyjnego-w-polsce-opinia-hfpc,504555.html
