Propozycja prezydenta ws. aborcji trudna do stosowania Komentarz adwokat Joanny Lazer z kancelarii Lazer&Hudziak dla Prawo.pl
Prezydent Andrzej Duda wnosi do Sejmu swoją propozycję dotyczącą wyłączonej wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego, jednej z przesłanek przerywania ciąży. Choć projekt ma studzić emocje, to budzi spore wątpliwości. Lekarze mówią wprost: tak jednoznaczne diagnozowanie wad letalnych jest możliwe w niewielu przypadkach. Prawnicy widzą małe szanse, by taka przesłanka była w praktyce stosowana i wskazują na… niekonstytucyjność przepisu.
Pojawiają się już głosy, że propozycja prezydenta – biorąc pod uwagę orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego – jest niezgodna z Konstytucją, bo wraca do rozwiązania, które TK zakwestionował.
Projekt został w piątek opublikowany na oficjalnej stronie prezydenta. Mowa o nowelizacji ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Zgodnie z nim przerwanie ciąży byłoby też możliwe w sytuacji gdy: badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na wysokie prawdopodobieństwo, że dziecko urodzi się martwe albo obarczone nieuleczalną chorobą lub wadą, prowadzącą niechybnie i bezpośrednio do śmierci dziecka, bez względu na zastosowane działania terapeutyczne.
Przypomnijmy, że przesłanka, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z konstytucją wskazywała, że jest to możliwe w sytuacji gdy “badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu (do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej)”.
Premier Mateusz Morawiecki, odnosząc się do propozycji prezydenta, powiedział, że jest to ustawa, którą rząd jest “gotów bardzo szybko, nie tylko poddać dyskusji, uzgodnić ją, ale (także) bardzo szybko wdrożyć”. – Tak, żeby nie było wątpliwości co do tego, że jeżeli ciąża zagraża życiu, zdrowiu kobiety, jeżeli ciąża pochodzi z gwałtu lub z czynu zabronionego, to żeby jasne było dla wszystkich kobiet, że sprawy nie ulegają zmianie względem poprzedniego stanu prawnego – zapewnił.
Przesłanka “węższa”, ważny stan dziecka po urodzeniu
Ta propozycja budzi wątpliwości m.in. prawników. Wskazują, że zakres przedmiotowy regulacji – w stosunku do zakwestionowanego przez Trybunał Konstytucyjny przepisu – jest węższy. – Prawnie istotne mają być tylko te obciążenia zdrowotne, które mają prowadzić do śmierci dziecka/płodu. Charakterystyczna jest zmiana perspektywy. Projekt nie odnosi się do stanu płodu, a do hipotetycznego stanu dziecka po urodzeniu. Problematyczny jest język, którym posługuje się projekt ustawy – mówi Joanna Lazer, adwokat z Kancelarii Lazer&Hudziak.
O jakie słowa chodzi? Prawniczka wymienia „niechybnie”, „bezpośrednio”, „wysokie”. – Oczywiście nie można w przypadku takiej regulacji uniknąć klauzul generalnych, ale ich nagromadzenie jest zbyt duże. Jakie intencje za tym stoją, możemy pozostawić do oceny czytelnikom. W medycynie nie ma nigdy absolutnej pewności. Dosłowne stosowanie słowa „niechybnie” doprowadzi do tego, że przepis będzie bardzo trudny w stosowaniu – wskazuje.
W jej ocenie istnieje spore ryzyko, że przesłanka w takim brzemieniu nie będzie stosowana. – Niezrozumiała jest intencja projektodawcy w zmianie sformułowania z „duże” na „wysokie”. Z jednej strony można to uznać, za wyraz próby podkreślenia odmienności regulacji od zakwestionowanej przez TK a z drugiej może skutkować zaprzepaszczeniem dotychczasowego dorobku doktryny i orzecznictwa w tym zakresie – dodaje.
W ocenie prawników problematyczna jest również kwestia przesłanki bezpośredniego doprowadzenia do śmierci. Problem w tym, że jak mówią, nie wiadomo, kiedy ten skutek miałby nastąpić, aby mówić o takiej bezpośredniości. – Czy jeśli choroba lub wada, stanowiąca podstawę aborcji, może skutkować wystąpieniem chorób współistniejących, to ryzyko śmierci ze względu na te jednostki chorobowe ma być prawnie istotne? Na tym etapie można wyłącznie stawiać pytania. Próbę odpowiedzi na najważniejsze, tj. na ile proponowana regulacja odpowiada tej zakwestionowanej przez Trybunał Konstytucyjny, można podjąć pod dopiero po ogłoszeniu wyroku TK wraz z uzasadnieniem – dodaje mec. Lazer.
Czytaj więcej na: https://www.prawo.pl/zdrowie/przeslanki-legalnej-aborcji-propozycja-prezydenta-i-watpliwosci,504185.html
