Błąd okołoporodowy – sprawa karna czy cywilna?
Czy w sprawie o błąd przy porodzie lepiej wszcząć sprawę karną, czy cywilną?
A może obie? Takie wątpliwości zwykle dręczą rodziców, których dzieci pokrzywdzone zostały przez lekarzy, położne, a także innych członków personelu medycznego. Na wstępie możemy zaznaczyć, że nie istnieje jedna, odpowiednia w każdym przypadku odpowiedź na to pytanie. Można jednak wskazać kilka ogólnych zasad, którymi mogą kierować się rodzice przy wyborze drogi postępowania przed sądem.
Postępowanie karne w sprawie o błąd medyczny przy porodzie
Jak sama nazwa wskazuje, postępowanie karne ma na celu ukaranie np. lekarza za to, że dopuścił się błędu. W tym momencie chciałybyśmy również podkreślić, że chociaż potocznie mówimy o „błąd lekarski”, odpowiedzialność ponieść może również położna, pielęgniarka itp.
Mówiąc o odpowiedzialności karnej lekarza, warto również zaznaczyć, że nie istnieje specjalny akt prawny regulujący odpowiedzialność karną personelu medycznego. Lekarze, położne itp., odpowiadają wg. zasad przewidzianych przez kodeks karny. Wśród najczęściej popełnianych przestępstw wyróżniamy:
- Przestępstwo nieumyślnego spowodowania śmierci – art. 155 KK
- Przestępstwa spowodowania średniego i lekkiego uszczerbku na zdrowiu – art. 157 KK
- Przestępstwo narażenia człowieka na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – art. 160 KK
- Przestępstwo spowodowania szkód prenatalnych – uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia dziecka poczętego
Postępowanie karne rozpoczyna się od złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Następnie prowadzone jest postępowanie przygotowawcze, podczas którego zapada decyzja czy do sądu zostanie wniesiony akt oskarżenia, czy może sprawę należy umorzyć. W praktyce zwykle decydujące znaczenie ma opinia biegłego. Postępowanie przygotowawcze jest niezwykle ważnym etapem sprawy karnej i należy brać w nim aktywny udział. Od jego przebiegu zależy czy sprawa nie zostanie umorzona. Jeśli trafi do sądu – to on zadecyduje o tym, czy lekarz ostatecznie zostanie ukarany i jaka kara zostanie mu wymierzona. Najważniejsze jest to, aby jak najwcześniej skonsultować sprawę z prawnikiem, który ma doświadczenie w sprawach błędów medycznych. Nie zawsze warto wszczynać postępowanie karne. Wyjaśnimy Ci, kiedy naprawdę ma to sens.
Postępowanie cywilne w sprawie o błąd okołoporodowy
W przeciwieństwie do postępowania karnego, w przypadku sprawy cywilnej nie mamy do czynienia z ukaraniem konkretnej osoby karą np. grzywny, pozbawienia wolności w zawieszeniu itp. Celem postępowania cywilnego jest uzyskanie świadczeń pieniężnych – głównie odszkodowania i zadośćuczynienia, ale często również np. renty. Innymi słowy, w postępowaniu cywilnym, chodzi o uzyskanie pieniężnej rekompensaty za błąd.
Postępowanie cywilne inicjuje złożenie pozwu do sądu (w przypadku błędu okołoporodowego – zwykle przez rodziców dziecka). Pozwać można szpital, lekarza, ubezpieczyciela szpitala i lekarza – konfiguracje mogą być różne i warto poradzić się w tym zakresie kancelarii prawa medycznego. Kolejno sprawa toczy się jak każde inne postępowanie cywilne. Sąd będzie gromadził dowody, analizował je, przesłuchiwał świadków i zapoznawał się z opiniami biegłych. Opinie biegłych odgrywają często kluczową rolę dowodową. Również przesłuchanie świadków będzie cechowało się pewnymi odrębnościami. Ze świadkami w sprawach o błędy przy porodzie należy rozmawiać niezwykle ostrożnie i kompetentnie. Sytuacje, w których np. świadkowie boją się zeznawać przeciwko szpitalowi jako swojemu pracodawcy, nie są rzadkością.
Jak wysokie odszkodowania i zadośćuczynienia przyznają sądy w postępowaniach cywilnych? Wszystko zależy oczywiście od okoliczności, jednak zasadniczo – są to wysokie kwoty. Dla przykładu:
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 stycznia 2016 r. (sygn. akt VI ACa 1405/14) – 1 200 000 zł zadośćuczynienia dla dziecka i 500 000 zł dla rodziców.
- Wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia października 2014 r., (sygn. akt IC 377/12) – 900 000 zł zadośćuczynienia dla dziecka oraz 29 400 zł tytułem skapitalizowanej renty.
- Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 23 lutego 2017 r., (sygn. akt I ACa 1024/16) – 700 000 zł zadośćuczynienia dla dziecka.
Ważna różnica pomiędzy sprawą karną, a cywilną o błąd okołoporodowy – kwestia udowodnienia winy lekarzowi
Bardzo istotną różnicą pomiędzy sprawą karną a cywilną, w przypadku błędu przy porodzie jest kwestia udowodnienia winy (umyślnej lub nieumyślnej) sprawcy błędu – lekarzowi, pielęgniarce itp.
W sprawie karnej jest to absolutna konieczność – sąd, aby kogoś ukarać, musi mieć pewność, że osoba ta winna jest skutkom błędu. Jest to podstawowa trudność w sprawie karnej, bo często udowodnienie winy konkretnemu pracownikowi szpitala będzie bardzo trudne. Kto ponosi winę np. w sytuacji, gdy nie wykonano na czas badania KTG, ponieważ aparatura była zepsuta? Ciężko byłoby tu o wskazanie konkretnej osoby i przekonanie sądu do naszych racji. Takie przypadki można mnożyć.
W postępowaniu cywilnym sprawa wygląda odrobinę inaczej. Owszem, w sprawie cywilnej pacjent (czy też rodzice działający w imieniu dziecka) również musi wykazać winę. Chodzi tu jednak o winę podmiotu leczniczego, a nie konkretnej osoby, choć to też nie jest wykluczone. W przykładzie z zepsutym aparatem do KTG można by w postępowaniu cywilnym powoływać się na winę organizacyjną szpitala, czyli błędy w organizacji jego pracy. Nie wskazujemy w takim przypadku konkretnej osoby, ale cały podmiot, który funkcjonował w sposób nieprawidłowy.
Czy w sprawie cywilnej jest zatem łatwiej? Pod opisywanym powyżej względem – tak. Nie oznacza to oczywiście, że procesy cywilne przebiegają gładko i bez przeszkód. Wręcz przeciwnie, w toku postępowania może wystąpić wiele nieprzewidzianych okoliczności. Z tego względu pacjent zawsze powinien być reprezentowany przed sądem przez kancelarię prawa medycznego. Tylko specjalista będzie w stanie szybko i właściwie reagować na występujące po drodze trudności.
Podsumowując, aby uzyskać odszkodowanie za błąd przy porodzie w sprawie cywilnej, nie jest konieczne udowodnienie sądowi, która konkretnie osoba popełniła błąd i umyślnie zaszkodziła dziecku. Należy „jedynie” wykazać, że podczas leczenia szpital zachował się w sposób niestaranny, niezgodny z aktualną wiedzą medyczną. Słowo „jedynie” celowo bierzemy w cudzysłów. Procesy cywilne o błędy medyczne są niezwykle skomplikowane i wielowątkowe… ale to temat na odrębny artykuł.
Wyrok w sprawie karnej, a sprawa cywilna o błąd przy porodzie
Na marginesie, warto również dodać, że uzyskanie wyroku przeciwko lekarzowi w sprawie karnej może okazać się przydatne w sprawie cywilnej. Dzięki temu, że sąd karny uznał lekarza za winnego, sąd cywilny ma w pewien sposób ułatwione postępowanie dowodowe. Pacjent nie musi więc ponownie udowadniać przed sądem cywilnym, że lekarz ponosi odpowiedzialność za negatywne konsekwencje, które u niego wystąpiły, bo sąd karny już o tym przesądził.
Innymi słowy, uzyskanie wyroku karnego, często „toruje” pacjentowi drogę do uzyskania odszkodowania lub zadośćuczynienia. Czy zawsze warto zatem korzystać z tej możliwości? O tym każdorazowo powinien zadecydować prawnik reprezentujący pokrzywdzonego.
W sprawie karnej i cywilnej – skorzystaj z pomocy kancelarii specjalizującej się w błędach medycznych
Bez względu na to, czy bardziej zależy Ci na ukaraniu lekarza, czy uzyskaniu rekompensaty pieniężnej, a może na jednym i drugim – w sprawie o błąd przy porodzie nie działaj samodzielnie. Postępowania przed sądem zawsze są stresujące i wymagają odpowiedniego przygotowania. Rodzice cierpiący z powodu straty lub ciężkiej choroby dziecka często nie są w stanie poradzić sobie emocjonalnie, co jest całkowicie zrozumiałe. Dodatkowo – nie mają odpowiedniego przygotowania i doświadczenia. Pomoc wyspecjalizowanej kancelarii prawnej nie musi kosztować fortuny, a samodzielne działanie zwykle przynosi więcej szkody niż pożytku. Strona przeciwna (szpital, klinika itp.) z pewnością będzie reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.
Jeśli Twoje dziecko jest ofiarą niekompetentnego działania lekarza, pielęgniarki, położnej lub innego pracownika szpitala, skontaktuj się z nami. Pomogłyśmy już niejednej rodzinie w walce o lepsze jutro. Ukaranie lekarze przywraca pokrzywdzonej rodzinie wiarę w sprawiedliwość i daje pewność, że lekarz, który dopuścił się błędu, nie skrzywdzi już żadnego noworodka. Postępowanie cywilne daje natomiast szansę na uzyskanie zadośćuczynienia i odszkodowania za błąd przy porodzie oraz innych świadczeń, z których można sfinansować dalsze leczenie. Ostateczny wybór należy oczywiście do rodziców, jednak przed podjęciem decyzji pamiętaj, aby skonsultować swoje wątpliwości z prawnikiem.
