Wyrok TK szybko “wytnie” część legalnych aborcji i uruchomi karanie lekarzy Komentarz adwokat Joanny Lazer dla Prawo.pl
Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego przesłanka do usunięcia ciąży z powodu ciężkich wady lub nieuleczalnej choroby płodu przestanie być legalna od momentu jego publikacji w Dzienniku Ustaw. To z kolei oznacza w praktyce, że wszystkie zabiegi, które są zaplanowane po tym terminie, nie będą mogły zostać przeprowadzone. Prawnicy obawiają się efektu mrożącego wśród lekarzy, który uderzy w badania prenatalne.
“Opowieści Podręcznej”, łamanie praw kobiet kontra ważny dzień dla ochrony życia i świadectwo szacunku dla praw człowieka – emocje, które wywołał czwartkowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego są tak duże, że mimo obostrzeń związanych z koronawirusem setki osób zdecydowały się na protesty. Pojawiają się też głosy, że nie można mówić o wyroku a o “zdarzeniu” bo sprawę oceniał TK w nienależycie obsadzonym składzie (dwóch sędziów tzw. dublerów), który nie spełnia cech niezależnego sądu w rozumieniu przepisów Konstytucji i prawa unijnego. Co więcej, w ocenie części prawników sądy powinny brać to pod uwagę, rozpatrując przyszłe sprawy dotyczące choćby lekarzy, którzy przeprowadzą zabieg na podstawie wyłączonej przesłanki.
– Sądy są uprawnione, by pomijać tę decyzję, gdyż nie podlega ona ochronie jako wyrok Trybunału, a więc nie może skutecznie derogować przepisu ustawy – mówi Prawo.pl dr Mikołaj Małecki z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego i Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego.
Podobnej treści stanowisko opublikowała w piątek Helsińska Fundacja Praw Człowieka, która apeluje wręcz do lekarzy i sędziów, by nie uznawali tego orzeczenia.
Zadośćuczynienie praktycznie niemożliwe
W ocenie dyrektora Wróblewskiego, ewentualne dochodzenie zadośćuczynienia przez rodziców dziecka z letalnymi lub ciężkimi wadami, będzie bardzo trudne. – Trzeba będzie dochodzić bezprawia legislacyjnego. A przecież jest wyrok TK, trudno więc będzie zarzucić ustawodawcy, że to on ustanowił takie przepisy. Czyli o ile teoretycznie nie ma przeszkód by taki proces wszcząć, nie widzę możliwości jego pomyślnego przeprowadzenia. Można zwrócić uwagę, że są sugestie ze strony TK, że trzeba wzmocnić system pomocy rodziców, ale jest to szeroki margines uznania dla ustawodawcy – dodaje dyrektor.
Adwokat Joanna Lazer z Kancelarii Lazer&Hudziak powołuje się na przypadki, które zdarzały się obecnie. – Bywało, że w skutek pomyłki lekarzy podczas badań prenetalnych, a czasem możliwe że w wyniku celowego działania, kobieta nie wiedziała, że dziecko urodzi się z ciężką wadą genetyczną. Nie została o tym fakcie poinformowana, pozbawiono ją wyboru. Wtedy podstawą do dochodzenia zadośćuczynienia, odszkodowania, a także renty na chore dziecko był art. 4a. pkt.2. ustawy o planowaniu rodziny, który stanowi, że w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu można przerwać ciążę do osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia. Zgodnie z orzecznictwem tym momentem granicznym jest 23/24 tydzień ciąży – mówi.
Radca prawny Małgorzata Hudziak dodaje, że jeśli wykazało się w procesie cywilnym m.in., że lekarz powinien był widzieć wady i mimo badań ich nie zauważył lub nie chciał zauważyć, a dziecko urodziło się z ciężką wadą genetyczną, to sądy zasądzały zadośćuczynienie, w tym także “za naruszenie praw kobiety jako pacjentki” oraz odszkodowanie i rentę dla rodziców. – Teraz po tym prawnie wątpliwym orzeczeniu TK nie będzie to możliwe – wskazuje prawniczka.
– Pozbawienie kobiet możliwości decydowania, zmuszanie ich do rodzenia ciężko uszkodzonych genetycznie dzieci jest w mojej ocenie naruszeniem praw człowieka i nie ma na to mojej zgody. Mimo wszystko będziemy używali wszelkich środków prawnych, żeby pomagać kobietom w tej tragicznej walce o normalność – tłumaczy.
Czytaj więcej na Prawo.pl:
https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/zaostrzenie-prawa-aborcyjnego-w-polsce-ze-skutkiem,504010.html
Czytaj więcej na:https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/zaostrzenie-prawa-aborcyjnego-w-polsce-opinia-hfpc,504555.html
