Naruszenie dóbr osobistych lekarza
Naruszenie dóbr osobistych lekarza przez pacjenta to nagminnie powtarzający się problem w dzisiejszych czasach. Choć często bagatelizowany jest przez specjalistów z branży medycznej, to jednak są sytuacje, w których wejście na drogę sądową okazuje się być koniecznością. Co może zrobić lekarz, którego dobra osobiste zostały naruszone?
→ Jesteś lekarzem i potrzebujesz pomocy prawnej? Prawnik dla lekarza, kancelaria Lazer & Hudziak. Zadzwoń teraz 536 007 001
Czym są dobra osobiste?
Dobra osobiste są atrybutem każdej osoby fizycznej i przedmiotami stosunków cywilnoprawnych. Są jednak dość specyficzne, ponieważ zazwyczaj ciężko przeliczyć je na pieniądze. Dobra osobiste związane są bezpośrednio z człowiekiem, jego indywidualnością i osobowością.
Artykuł 23 Kodeksu Cywilnego wymienia kilka przykładów dóbr osobistych. Znajdziemy tam między innymi pojęcia takie jak zdrowie, wolność, nazwisko lub pseudonim czy wizerunek. Warto jednak zauważyć, że jest to katalog otwarty – oznacza to, że przedmiotem dóbr osobistych mogą być także pojęcia niewymienione w przepisie.
Przykładami dóbr osobistych w życiu zawodowym lekarza może więc być nie tylko jego własne nazwisko pozwalające określić go, jako osobę – to także jego wizerunek jako lekarza i specjalisty z danej dziedziny, jego dobre imię w branży i związane z tym postrzeganie go przez pacjentów oraz innych przedstawicieli branży. Dobrem osobistym lekarza będzie także jego wolność oraz jego zdrowie.
Naruszenie dóbr osobistych przykłady
Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w swoim wyroku z dnia 29 października 1971r. (sygn. II CR 455/71, OSNC 1972/4/77), dobra osobiste człowieka, a więc także ochrona dóbr osobistych odnosi się nie tylko do osobistego, prywatnego życia jednostki, jako osoby fizycznej, ale również do sfery wykonywanego przez nią zawodu. Różnego rodzaju naruszenia dóbr osobistych lekarzy, a więc osób wykonujących określony zawód mogą mieć daleko idący wpływ na ich życie i karierę – ich konsekwencją może być utrata zaufania pacjentów potrzebnego do wykonywania zawodu lekarza, a także obniżenie opinii o danym specjaliście w środowisku branżowym.
Praca w branży medycznej wiąże się z niemałą odpowiedzialnością oraz także ogromną presją. Dlatego tak ważna jest ochrona praw lekarzy, również z zakresu ich dóbr osobistych, które często są naruszane przez samych pacjentów. Najbardziej popularne przejawy tego zjawiska obejmują zazwyczaj naruszenie dobrego imienia i czci lekarza, choć nierzadko także jego wizerunku. Spotkać się można między innymi z obraźliwymi słowami, rozpowszechnianiem nieprawdziwych informacji w przekazie publicznym, zarzutami związanymi z niestosowaniem się do sztuki medycznej, brakiem należytej staranności lub nawet bezpodstawnym powoływaniem się na popełnienie błędu lekarskiego.
Warto wspomnieć także o sytuacjach, w których dochodzi do naruszenia zdrowia lekarzy. Od specjalistów z różnych gałęzi medycznych można posłuchać o agresywnych zachowaniach i przemocy ze strony pacjentów. Popularną sytuacją może być pobicie lekarza przez pijanego pacjenta na przykład na oddziale SOR – taki przypadek również stanowi wyraźny przykład naruszenia dóbr osobistych, ale też dotyka kwestii odpowiedzialności karnej pacjenta za takie działania. O tym napiszemy szerzej w kolejnym wpisie.
Co może zrobić lekarz w przypadku naruszenia jego dóbr osobistych przez pacjenta?
O sytuacji naruszenia dobra osobistego mówi artykuł 24 Kodeksu Cywilnego. Każdy lekarz, którego dobra osobiste zostały naruszone przez pacjenta może złożyć do sądu pozew o naruszenie dóbr osobistych. Zanim jednak podejmie się decyzję o wejściu na drogę sądową warto pamiętać o kilku podstawowych kwestiach.
- Bezprawność – zawsze trzeba pamiętać, że pacjent, który narusza dobra osobiste lekarza w większości przypadków działa bezprawnie – to znaczy w sposób sprzeczny z przepisami prawa. To właśnie ten fakt bardzo silnie wpływa na prawo lekarza do wystąpienia do sądu z pozwem i żądaniem od niego ochrony.
- Wina pacjenta – wina pacjenta nie jest aż tak istotna w tym przypadku – istotny jest sam fakt, że lekarz doznał naruszenia swoich dóbr osobistych. Oznacza to, że dobra osobiste chronione są na bardzo wysokim poziomie, dlatego nie warto rezygnować z dochodzenia tej ochrony w przypadkach nawet pozornie małych naruszeń.
Czego może domagać się lekarz, gdy dojdzie do naruszenia jego dobrego imienia?
W artykule 24 § 1 Kodeksu Cywilnego ustawodawca wymienia szereg roszczeń (czyli inaczej mówiąc praw do żądania konkretnego zachowania od innej osoby), których w tym przypadku lekarz może dochodzić w ramach ochrony swoich dóbr osobistych. Pierwszym i najbardziej podstawowym z nich jest żądanie ustalenia, że doszło do naruszenia dóbr osobistych lekarza. W drugiej kolejności lekarz może żądać między innymi zaniechania dalszych naruszeń, usunięcia ich skutków i w związku z tym dokonania odpowiednich czynności takich jak chociażby opublikowanie stosownych oświadczeń. Na zasadach przewidzianych w kodeksie lekarz może żądać także zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w postaci zapłaty sumy pieniężnej na określony cel społeczny.
Odszkodowanie dla lekarza
Wiele osób automatycznie wiąże pojęcie ochrony dóbr osobistych z odszkodowaniem. Warto jednak pamiętać, że nie zawsze lekarz, którego dobra zostały naruszone będzie mógł dochodzić zapłaty odszkodowania.
Kodeks Cywilny jasno powiązał pojęcie odszkodowania z pojęciem szkody materialnej – aby lekarz mógł uzyskać odszkodowanie od pacjenta konieczne staje się zatem wykazanie wspomnianej szkody.
W tym celu rozróżnić należy pojęcie szkody od pojęcia krzywdy. Krzywda ma charakter niematerialny i jest nieodłącznie związana z dobrami osobistymi – wszędzie tam, gdzie istnieje naruszenie w tym zakresie, istnieje także krzywda. Inaczej jednak jest w przypadku istnienia szkody – ma ona charakter materialny i zawsze istnieje konieczność jej wykazania. Tylko wówczas, jeśli szkoda rzeczywiście zaistniała w wyniku takiego naruszenia można mówić o prawie do odszkodowania na zasadach ogólnych.
Przykładem, kiedy lekarz doznał krzywdy w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych może być sytuacja utraty pacjenta na skutek rozpowszechniania nieprawdziwych informacji. Jeśli pacjent miał umówioną drogą operację u wspomnianego lekarza, a na skutek pomówień, które usłyszał lub przeczytał o lekarzu, zrezygnował z zabiegu podając jako powód decyzji nieprawdziwe informacje rozprzestrzeniane przez innego pacjenta, wówczas szkodą będzie wysokość kosztu zabiegu – pieniądze, które lekarz zarobiłby, gdyby nie miało miejsca naruszenie jego dóbr osobistych.
Pozew o naruszenie dóbr osobistych lekarza
Pozew o naruszenie dóbr osobistych jest absolutnie konieczny, w przypadku gdy dobra osobiste lekarza zostały naruszone przez jego pacjenta. To właśnie złożenie takiego pozwu inicjuje dalszą drogę postępowania sądowego, dlatego tak ważne jest, aby był właściwie napisany. Spełniać on powinien wszystkie wymogi formalne pozwu, dlatego nie warto pisać go na własną rękę. Ponadto niezwykle ważne jest, aby już na tym początkowym etapie trafnie określić i jasno sprecyzować swoje żądania, gdyż sąd w późniejszym etapie będzie nimi związany.
Choć kwestia ochrony dóbr osobistych lekarza pozostaje w sferze prawa cywilnego, to jednak warto wspomnieć, że są też sytuacje na tyle poważne, że mogą znaleźć się w zakresie działania nawet prawa karnego. Chodzi mianowicie o sytuacje, gdy dochodzi do znieważenia lub zniesławienia lekarza czy to bezpośrednio czy na portalu internetowym. Personel medyczny jest coraz częściej narażany na tego typu zachowania pacjentów, jednak nie decyduje się bronić swoich praw. To niestety przekłada się na utrwalanie przekonania, że medyka można bezrefleksyjnie i bezkarnie obrażać. Przykładem na to, że warto walczyć o swoje prawa są wyroki, które zapadły w poniższych sprawach.
Prawnik dla lekarza – fachowa pomoc z zakresu naruszenia dóbr osobistych
Ochrona dóbr osobistych lekarzy jest niezwykle istotnym i wciąż jeszcze zbyt mało popularnym zagadnieniem. Każdy lekarz, niezależnie od specjalizacji zasługuje na szacunek i odpowiednie traktowanie ze strony pacjentów. Jednak nie każdy specjalista z branży medycznej musi samodzielnie walczyć o swoje prawa – warto w tym zakresie skorzystać z fachowej pomocy prawnej!
Profesjonalna obsługa prawna ze strony doświadczonego prawnika zapewni nie tylko właściwą ochronę dóbr osobistych lekarza i będzie gwarancją odpowiednio przeprowadzonych czynności prawno-procesowych. Stanowić będzie także niezastąpioną podstawę psychicznego komfortu i poczucia bezpieczeństwa w tej jakże trudnej dla wielu osób sferze. Dlatego, w każdym przypadku naruszenia dóbr osobistych lekarza przez pacjenta warto zgłosić się do Kancelarii znającej branżę medyczną i specyfikę pracy lekarzy, która zaoferuje swoje wsparcie na każdym etapie postępowania sądowego.
