Jak odzyskać pieniądze z ZUS i OFE po śmierci osoby ubezpieczonej?
Mało osób wie o możliwości otrzymania gotówki na zgromadzonym koncie emerytalnym po zmarłym członku rodziny.
Koszt porady prawnej w zakresie odzyskania środków z ZUS i OFE: od 492 zł brutto
Podobno na kontach ZUS i OFE jest zgromadzonych kilkanaście miliardów złotych, po które nie zgłosiły się rodziny zmarłych. ZUS ani OFE nie informuje o takiej możliwości w większości przypadkach.
Śmierć najbliższej osoby zawsze jest dla nas szokiem i nie da się na nią przygotować. Mierząc się z tym smutnym wydarzeniem nie zawsze o wszystkim pamiętamy, często też umykają nam ważne kwestie lub po prostu czujemy się zagubieni i nie wiemy, gdzie szukać pomocy.
Pamiętajmy, że odzyskanie pieniędzy z OFE jest roszczeniem, które się nie przedawnia. Nie ma ustawowych ram czasowych, w których musimy się zmieścić. Pieniądze z OFE stanowią ważny element majątku ubezpieczonego, o który warto zawalczyć. Nie pozostawiajmy ich w rękach Towarzystw Ubezpieczeniowych, bo prawnie należą się one spadkobiercom. Będą stanowiły nieocenioną pomoc w trudnych chwilach po śmierci bliskiej osoby.
Jak odzyskać pieniądze z ZUS oraz OFE po śmierci osoby ubezpieczonej?
Zgodnie z art. 4 pkt.11 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Otwarty Fundusz Emerytalny (OFE) to fundusz wybrany przez ubezpieczonego spośród tych funkcjonujących na terenie naszego kraju.
W przypadku śmierci członka naszej rodziny, pieniądze zgromadzone na jego rachunku OFE czy subkoncie ZUS podlegają dziedziczeniu. Oznacza to, że mogą być one wypłacone wskazanej osobie, bądź osobom (tzw. uposażonym) lub mogą podlegać dziedziczeniu.
Każda osoba ubezpieczona w ZUS ma swoje indywidualne konto emerytalne. W wyniku nowelizacji przepisów dotyczących systemu ubezpieczeń społecznych wprowadzono tzw. subkonto ZUS, czyli dodatkowe konto funkcjonujące w ramach indywidualnego konta emerytalnego ubezpieczonego.
Subkonto posiadają osoby urodzone po 1968 roku oraz te, które urodziły się przed 1968 rokiem i należały do otwartego funduszu emerytalnego. Dotyczy to także ubezpieczonych, którzy po 31 stycznia 2014 r. nie zawarli umowy z OFE. Pieniądze zgromadzone na subkoncie ZUS oraz na rachunku OFE podlegają dziedziczeniu.
Cała procedura nie wymaga od osoby uprawnionej ponoszenia żadnych kosztów, jednak nadal wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, iż przysługują im takie środki, lub po prostu nie wiemy w jaki sposób je uzyskać.
Jak odzyskać pieniądze z OFE?
Zgodnie z prawem, dziedziczeniu nie podlegają środki zgromadzone w ramach I filaru, w razie śmierci osoby ubezpieczonej środki te pozostają do dyspozycji ZUS. Powinniśmy jednak pamiętać, że inaczej wygląda jednak sytuacja w przypadku osób ubezpieczonych w Otwartym Funduszu Emerytalnym (OFE), jak i posiadających subkonto w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Część składki emerytalnej (7,3 proc.) trafia do tzw. II FILARU czyli OFE. Te środki są traktowane jako część majątku ubezpieczonego i podlegają podziałowi w razie jego śmierci, tj. mogą być dziedziczone przez małżonka zmarłego, osoby przez niego wskazane lub spadkobierców zmarłego. Na chwilę obecną Powszechne Towarzystwa Emerytalne nie mają obowiązku informowania spadkobierców o tej możliwości, choć czasami starają się to zrobić..
Jakie trzeba spełnić warunki, by móc odzyskać pieniądze z OFE?
Trzeba więc samemu zadbać o odzyskanie pieniędzy z Otwartych Funduszy Emerytalnych. By móc starać się o zwrot pieniędzy zgromadzonych w tzw. II FILARZE muszą być spełnione następujące warunki:
- zmarły ubezpieczony nie mógł mieć przyznanej emerytury
- Jego pieniądze musiały być odłożone w OFE
- musiał więc urodzić się po 1968 roku lub wcześniej, jeśli zdecydował się przystąpić do II FILARU
- osoba zmarła musiała mieć ukończone 30 lat
Kto może się starać o zwrot pieniędzy z OFE po śmierci ubezpieczonego?
O zwrot środków z OFE może się starać, według kolejności:
- małżonek osoby zmarłej (w ramach wspólności małżeńskiej),
- osoby wskazane przez zmarłego (osoby uposażone)
- spadkobiercy
Ustawodawca reguluje również podział tych środków, jednak w obliczu powstałych zawiłości prawnych wiele osób nie korzysta z przysługujących im uprawnień.
Przelew z OFE nie tylko dla najbliższych
Zarówno środki gromadzone w OFE, jak i te trafiające na subkonto w ZUS po śmierci ubezpieczonego przechodzą na jego najbliższych. Prawo do tych zgromadzonych na rachunku w OFE po śmierci ubezpieczonego (odpowiednio także podział na subkoncie w ZUS) przysługuje trzem kategoriom osób:
- małżonkowi w ramach wspólności małżeńskiej,
- osobom wskazanym przez zmarłego członka OFE (osoby uposażone) oraz
- spadkobiercom zmarłego, gdy nie ma osób uposażonych (wskazanych).
Podział tych środków następuje dwuetapowo.
- Połowa trafia na rachunek w OFE małżonka osoby zmarłej w zakresie, w jakim te środki stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej.
- Natomiast drugą część pieniędzy zgromadzonych w OFE przekazuje się bezpośrednio osobom wskazanym przez zmarłego (uposażone) lub jeśli nie ma takich osób, jego spadkobiercom.
Jak odzyskać pieniądze z OFE 2021?
By móc ubiegać się o zwrot pieniędzy z OFE należy w pierwszej kolejności wypełnić odpowiedni wniosek, udostępniony przez dane Towarzystwo Emerytalne.
Jakie są wymagane dokumenty aby odzyskać pieniądze z OFE?
Poza tym powinniśmy przygotować:
- skrócony odpis aktu zgonu osoby ubezpieczonej,
- dokument świadczący o byciu spadkobiercą ubezpieczonego, np. odpis aktu małżeństwa lub osobą przez niego uposażoną,
- jeśli zostaliśmy zgłoszeni podczas zawierania umowy z OFE
- oraz dokument potwierdzający naszą tożsamość – dowód osobisty lub paszport.
W szczególnych przypadkach zostaniemy poproszeni o złożenie odpowiednich oświadczeń o dziedziczeniu, np.
jeśli doszło do rozwodu czy umowy między ubezpieczonym a spadkobiercą.
Przydatny będzie także testament.
Wymagane jest dostarczenie oryginałów dokumentów lub kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem, czego można dokonać np. u notariusza.
Kiedy spadkobiercy otrzymają pieniądze z OFE po śmierci ubezpieczonego?
Przekazanie środków na rachunek małżonka zmarłego następuje w terminie, w jakim dochodzi do wypłat transferowych między OFE, a więc w ostatnim dniu roboczym lutego, maja, sierpnia i listopada. Przy tym transfer nie może nastąpić wcześniej niż w ciągu miesiąca od przedłożenia stosownych dokumentów. Chodzi o:
- odpis skrócony aktu zgonu
- skrócony odpis aktu małżeństwa
- kserokopię dokumentu tożsamości poświadczoną za zgodność z oryginałem
- pisemne oświadczenie o stosunkach majątkowych
Gdy małżonek, na rzecz którego mają być przekazane środki z otwartego funduszu emerytalnego, nie ma własnego rachunku w OFE lub nie wskaże go w ciągu dwóch miesięcy, OFE, gdzie gromadzone były środki zmarłego małżonka, musi założyć taki rachunek i tam przelać (w wypłacie transferowej) tę część przypadającą współmałżonkowi zebraną na rachunku zmarłego.
Z kolei pieniądze przysługujące uposażonym osobom (lub spadkobiercom) wypłaca się do trzech miesięcy od złożenia dokumentów, ale nie wcześniej niż w ciągu miesiąca. Wypłaty dokonuje się bezpośrednio na rzecz osoby wskazanej przez zmarłego w formie jednorazowej lub w ratach. Wypłaty nie mogą trwać dłużej niż dwa lata (tzw. wypłata gwarantowana). Zasady wypłaty ratalnej określa statut OFE.
Sposób przekazywania środków zależy od pisemnej dyspozycji osoby uprawnionej. Należy wskazać rachunek bankowy, na który mają być przelane pieniądze, lub podać adres zamieszkania przy przekazie pocztowym. To rozwiązanie stosuje się także do spadkobierców członka OFE. Dodatkowo muszą oni przedłożyć OFE prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym lub akt poświadczenia dziedziczenia.
Jeśli zmarły miał jednocześnie rachunek w OFE i subkonto w ZUS, wniosek o przelew należy złożyć wyłącznie w OFE. Po dokonanej wypłacie z OFE (zamknięcie rachunku) fundusz zawiadomi ZUS o przekazaniu pieniędzy konkretnym osobom, wskazując ich dane osobowe oraz udział w podziale środków. Następnie ZUS, który ma na to do trzech miesięcy od otrzymania zawiadomienia z OFE, według tych samych zasad i między tymi samymi osobami rozdysponuje środki skumulowane na subkoncie zmarłego.
Jak odzyskać pieniądze z ZUS po śmierci osoby ubezpieczonej?
Zasady rządzące podziałem pieniędzy zgromadzonych na subkoncie w ZUS są identyczne jak te przy podziale na rachunku w OFE. Małżonkowi zmarłego posiadacza subkonta w ZUS przysługuje połowa środków zgromadzonych na tym koncie. Pozostałą część otrzymają osoby wskazane przez zmarłego, a jeżeli ich nie ma, środki te wejdą w skład majątku spadkowego i będą podlegały dziedziczeniu na zasadach ogólnych. Ich wypłata – podobnie jak przy pieniądzach ulokowanych w OFE – nastąpi bezpośrednio na rzecz osób uposażonych (lub spadkobierców) w formie zgodnej z ich pisemną dyspozycją.
Nie należy utożsamiać wypłaty transferowej środków z OFE z możliwością niezwłocznego i swobodnego nimi rozporządzania przez współmałżonka. Co do zasady uprawnienie do dysponowania tymi środkami powstaje bowiem dopiero z chwilą osiągnięcia wieku emerytalnego przez (eks)małżonka. Do tego czasu przekazywane środki, należne małżonkowi z tytułu wspólności majątkowej, pozostają wewnątrz systemu, jako swoista dodatkowa składka mająca powiększyć stan jego konta.
Należy przy tym zaznaczyć, iż środki zgromadzone na rachunku członka funduszu są przekazywane współmałżonkowi również wówczas, gdy małżeństwo członka otwartego funduszu uległo rozwiązaniu przez rozwód lub zostało unieważnione.
Współmałżonek może zostać dodatkowo wskazany przez zmarłego ubezpieczonego jako tzw. osoba uposażona. Wówczas – w zależności od pisemnej dyspozycji (eks)małżonka – może on otrzymać przysługujące mu środki (z obu tytułów) w formie wypłaty transferowej na swoje konto w OFE lub rozdzielić przysługujące mu należności i część środków przypadających z tytułu zaliczania się do grona „osób uposażonych” odebrać w formie wypłaty jednorazowej lub wypłat ratalnych.
Z inną sytuacją mamy do czynienia, gdy zmarły ubezpieczony w ogóle nie zawierał związku małżeńskiego lub był w związku, w którym nie istniała wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami. W takich przypadkach, zgodnie z ustawową regulacją, zgromadzone środki przekazywane są osobom bezpośrednio wskazanym przez ubezpieczonego (osoby uposażone, beneficjenci), a w przypadku braku takich osób – środki wchodzą w skład spadku po zmarłym.
Jak odzyskać pieniądze z ZUS oraz OFE po śmierci osoby ubezpieczonej – ważne zmiany w przepisach
Dużą zmianą w systemie emerytalnym, która czeka nas już niebawem będzie przeniesienie pieniędzy z Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE) na Indywidualne Konta Emerytalne (IKE). Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE), które obecnie zarządzają OFE, staną się Towarzystwami Funduszy Inwestycyjnych (TFI), zaś aktualne OFE przekształcą się w Specjalistyczne Fundusze Inwestycyjne Otwarte (SFIO). Przeniesienie pieniędzy z OFE na IKE spowoduje, że staną się one własnością oszczędzających. Ta zmiana wiąże się z koniecznością zapłaty 15-procentowego podatku od przenoszonych z OFE do IKE środków. Taki jest domyślny wybór dla każdego posiadacza OFE.
Istnieje też druga możliwość – przekazanie wszystkich pieniędzy z OFE do ZUS – wtedy w całości zostaną doliczone do podstawy zarobków, od których liczona będzie przyszła emerytura. Uczestnicy OFE będą mogli zdecydować, czy ich pieniądze trafią na IKE czy też do ZUS. O ile jednak ci, którzy zdecydują się na IKE, nie będą musieli nic robić (pieniądze z OFE zostaną przekierowane na IKE automatem), to ci którzy wybiorą ZUS, będę musieli wypełnić deklarację. Niezłożenie deklaracji oznaczać będzie wybór „opcji domyślnej z IKE”.